هدش هتفریذپ یاه تکرش یراذگ هیامرس کسیر رب یتاعلاطا نراقت مدع ریثأت یسررب نارهت راداهب قاروا سروب رد بسن یمارهب یلع

Transcript

1 کار و کسب و اقتصاد پژوهشنامه شاپا: 36 تا 27 صفحه 1394( )بهار دهم شماره ششم سال پذیرفتهشده شرکتهای سرمایهگذاری ریسک بر اطالعاتی تقارن عدم تأثیر بررسی تهران بهادار اوراق بورس در 4 بهرامینسب علی 3 ابراهیمی سیدکاظم دکتر 2 آزاد سربازی صادق 1* اصل گرامی امیر 94/5/15 پذیرش: تاریخ 94/3/5 دریافت: تاریخ چکیده بر اعتقاد است. کرده پیدا عمیقی ارتباط سرمایهگذاری و نمایندگی مسائل با اخیر سالهای در که است موضوعاتی از اطالعاتی تقارن عدم حاضر پژوهش هدف میدهد. افزایش را سرمایهگذاری ریسک درنهایت و منجرمیشود بازار ناکارآیی به اطالعاتی تقارن عدم که است این اب پژوهش این در است. تهران بهادار اوراق بورس در پذیرفتهشده شرکتهای در سرمایهگذاری ریسک بر اطالعاتی تقارن عدم تأثیر بررسی به است. شده بررسی موضوع این 1392 تا 1388 سالهای زمانی دورۀ در تهران بهادار اوراق بورس در موجود شرکت 80 دادههای از استفاده پژوهش رگرسیونی مدل شد. استفاده اطالعاتی تقارن عدم محاسبۀ برای شاخصی بهعنوان فروش و خرید پیشنهادی قیمت دامنۀ از منظور این پژوهش این از حاصل نتایج شد. استفاده الگو برازش برای تعمیمیافته مربعات کمترین رگرسیون روش از و است ترکیبی دادههای روش از دارد. ها شرکت سرمایهگذاری ریسک بر معناداری و مثبت تأثیر اطالعاتی تقارن عدم که است این بیانگر تهران. بهادار اوراق بورس سرمایهگذاری ریسک اطالعاتی تقارن عدم کلیدواژهها: یک به و کنند برنامهریزی خود سرمایهگذاری با ارتباط یابند. دست مطلوب سرمایهگذاری ریسک عدم افزایش موجب بازار در شفاف اطالعات نقصان در دلیل همین به شد. خواهد بازار شکست و اطالعاتی تقارن عدم و شفافیت نبود سرمایه بازار اخیر شکستهای از بسیاری 5 است)دیپیازا شده قلمداد تأثیرگذار عوامل از اطالعاتی تقارن عدم افزایش باعث اطالعاتی تقارن عدم 2002(. 6 اکلس و قانونگذاران آیندۀ تصمیمهای درخصوص بازار اطمینان مقدمه 1. بهگونهای سرمایهگذاری و تجاری فعالیتهای ماهیت ریسک است. ریسک تحمل مستلزم بازده کسب که است را آن باید بنابراین میکند ایفا کلیدی نقش مالی بازارهای در شناخت این بر عالوه کرد. پیشبینی و اندازهگیری شناخت میگذارند تأثیر سرمایهگذاری ریسک بر که عمدهای عوامل سرمایهگذاران طریق این از چراکه است اهمیت دارای نیز در آنها تأثیر میزان و عوامل آن درنظرگرفتن با میتوانند amirgerami91@gmail.com اصلی: نویسنده الکترونیکی پست سمنان دانشگاه مدیریت و اقتصاد دانشکدۀ مالی MBA ارشد کارشناسی دانشجوی. * 1 sadeghazad90@gmail.com سمنان دانشگاه مدیریت و اقتصاد دانشکدۀ حسابداری ارشد کارشناسی دانشجوی 2. kebrahimi@semnan.ac.ir سمنان دانشگاه مدیریت و اقتصاد دانشکدۀ حسابداری گروه استادیار 3. Abahrami59@gmail.com سمنان دانشگاه مدیریت و اقتصاد دانشکدۀ حسابداری گروه مربی Dipiazza Jr, Samual A. 6. Eccles, Robert G.

2 امیر گرامی اصل صادق سربازی آزاد دکتر سیدکاظم ابراهیمی علی بهرامینسب Markowitz, H. M. 2. Hube, K. 3. Akerlof, G. و سرمایهگذاران میشود. درنتیجه سرمایهگذاران را مجبور میکند تا با بررسی بیشتر انتظارات خود قابلیت تغییرپذیری ارزش داراییها و سرمایهگذاریها را افزایش دهند و به این ترتیب ریسک باالتری را برای سرمایهگذاریهای خود متصور شوند. باتوجه به اهمیت ریسک سرمایهگذاری و عوامل مؤثر بر آن در این پژوهش تأثیر عدم تقارن اطالعاتی بر ریسک سرمایهگذاری بررسی میشود. نتایج این مطالعه عالوه بر استفادۀ پژوهشگران و نظریهپردازان مالی و اقتصادی ازسوی سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی داخلی و بینالمللی قابل استفاده است. بهعالوه نهادهاي ناظر میتوانند در تنظیم سیاستها از یافتههاي این پژوهش بهرهبرداري کنند. 2. مبانی نظری ادبیات و فرضیهها 1-2. مفهوم ریسک سرمایهگذاری بررسی ریسک در مدیریت مالی از مباحث محوری و اساسی است و ضرورت مطالعۀ این پدیده حایز اهمیت است. در ادبیات مالی ریسک را هرگونه نوسان در هر نوع درآمد میدانند. تعریف مزبور مشخص میکند که تغییرات احتمالی آینده برای این شاخص خاص چه مثبت و چه منفی سرمایهگذار را با ریسک مواجه میسازد. بنابراین امکان دارد این تغییرات او را منتفع یا متضرر سازد. به هر حال اولین بار هری مارکویتز )1952( 1 براساس تعاریف کم ی ارائهشده شاخص عددی برای ریسک معرفی کرد. وی ریسک را انحراف معیار چند دورهای یک متغیر تعریف کرده است. البته دیدگاههای دیگری نیز دربارۀ ریسک وجود دارد که در آن فقط به جنبۀ منفی نوسانها توجه شده است. برای مثال هیوب )1998( 2 ریسک را احتمال کاهش درآمد یا ازدستدادن سرمایه تعریف میکند. اما بهطور کلی ریسک یک دارایی تغییر احتمالی بازدۀ آینده ناشی از آن دارایی است بنابراین هرچه تغییرپذیری بازدههای آیندۀ یک دارایی)سرمایهگذاری( بیشتر باشد آن دارایی)سرمایهگذاری( ریسک بیشتری خواهد داشت مفهوم عدم تقارن اطالعاتی اولینبار در سال 1970 نظریۀ عدم تقارن اطالعاتی ازسوی اکرلوف 3 اسپنس 4 و استیگلیتز )1970( 5 ارائه شد. این پژوهشگران نشان دادند که عدم تقارن اطالعاتی ممکن است موجب افزایش گزینش مغایر در بازارها شود که این امر قبل از وقوع معامله برای افراد بهوجود میآید. آنان نوعی بازار را به تصویر میکشند که در آن فروشنده نسبت به خریدار اطالعات بیشتری دراختیار دارد. آنها بیان میدارند که در ادبیات مالی دامنۀ قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از سه بخش هزینۀ پردازش سفارش هزینۀ نگهداری موجودی و هزینۀ گزینش معکوس تشکیل میشود.»هزینۀ پردازش سفارش«هزینهای است که بازارسازها در راستای آمادهبودن برای انجام سفارش خرید و فروش هزینه میکنند. هزینۀ معامالت باعث میشود بازارسازها پرتفوی متنوع نگهداری کنند تا از این طریق بتوانند هزینههای خود را پوشش دهند. درنهایت گزینش معکوس نشاندهندۀ امری جبرانی برای معاملهگران در راستای پذیرش ریسک معامله با افرادی است که احتمال دارد اطالعات بااهمیت و محرمانهای دراختیار داشته باشند. به بیان دیگر اگر بخش عمدهای از بازار را افراد ناآگاه تشکیل دهند بازارسازها دامنۀ تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را افزایش میدهند تا از این طریق ریسک گزینش معکوس را جبران کنند. برطبق این مدل در بازار دو نوع معاملهگر وجود دارد: الف معاملهگران نقد ب معاملهگران مطلع. معاملهگران مطلع به این خاطر اقدام به انجام معامله میکنند که دارای اطالعات محرمانهای هستند که در قیمتها منعکس شده است درحالیکه معاملهگران نقد)سرمایهگذاران غیرمطلع( تنها بهدلیل داشتن نقدینگی به انجام مبادله اقدام 4. Spence, Michael 5. Stiglitz, Joseph Journal of Economic Business Research, Vol. 6, No. 10, Spring 2015

3 29 تهران بهادار اوراق بورس در پذیرفتهشده شرکتهای سرمایهگذاری ریسک بر اطالعاتی تقارن عدم تأثیر بررسی و خرید قیمت تفاوت بین روابط به مدلها این البته میکنند. انجام از بازارسازها دارند. اشاره بازار در مطلع افراد و فروش ازطریق را زیان این و میشوند زیان دچار مطلع افراد با معامله جبران سهم فروش و خرید پیشنهادی قیمت دامنۀ گسترش به بازار در اطالعاتی تقارن عدم مدل این براساس میکنند. میشود. منجر پیشنهادی قیمتهای دامنۀ افزایش ریسک بر اطالعاتی تقارن عدم تأثیر 3-2. سرمایهگذاری بین اطالعاتی تقارن عدم افزایش عوامل از یکی زمانی است. مالی گزارهای نامناسب کیفیت سرمایهگذاران افزایش شرکت یک سهام با رابطه در اطالعاتی تقارن عدم که بازار در سرمایهگذاران که ارزشی با آن ذاتی ارزش مییابد بود. خواهد متفاوت میشوند قایل نظر مورد سهام برای انتظار مورد ارزش با شرکتها سهام واقعی ارزش درنتیجه استدالل همین براساس داشت. خواهد تفاوت سهامداران و اطالعاتی تقارن عدم بین است معتقد )1978( 1 هامیلتون دیگر سوی از دارد. وجود مثبتی رابطۀ سرمایهگذاری ریسک کافی اطالعات وجود مستلزم صحیح و سریع تصمیمگیری بهصورت شرکت دورهای اطالعات هرچه است. شفاف و منظم خواهد سریعتر قیمت در آن اثر شود منتشر شفافتر و منظمتر و داشت خواهد مناسبتری گردش و نقدینگی سهم بود خواهد کاهش سهام در سرمایهگذاری ریسک آن بهدنبال 1386(. تیموری و صمدی یافت)ابزری پژوهش پیشینۀ 4-2. که رسیدهاند نتیجه این به خود پژوهش در همکاران و لی رابطۀ شرکت هر نقدشوندگی ریسک با اطالعاتی تقارن عدم تقارن عدم سهام گردش نرخ افزایش با بهعالوه دارد. مثبت بادآور یابد)جلیلی می افزایش سهام بازده و کاهش اطالعاتی 1394 بهار دهم شماره ششم سال کار و کسب و اقتصاد پژوهشنامه 1. Hamilton, J. 2. Kroll, Y. Ben 3. Horin, M. 4. Han, S. 5. Zhou, X, 6. Crawford, G. 7. Pavanini, N. 8. Schivardi, F. 9. Lindset, S. 10. Lund, A. 11. Persson, S. 12. Han, K. 13. Myers, Stuary C. 14. Majluf, Nicholas S. پژوهشی در )2014( 3 هورین و 2 کرول 1392(. کریمی و نهندی را اطالعاتی تقارن عدم وجود پرتفولیو بهینهسازی زمینۀ در ریسک حداقلکردن و بهینه پرتفوی به رسیدن برای مانعی فرض با را پرتفولیو بهینهسازی برای درنهایت و دانستهاند دادند. انجام اطالعاتی تقارن شرکتی قرضۀ اوراق بازار مطالعۀ با )2014( 5 زان و 4 هان احتمال اطالعاتی تقارن عدم افزایش با که دریافتند امریکا در از و میرود باال نامناسب شرکتی قرضۀ اوراق اشتباه گزینش معناداری رابطۀ شرکتها اطالعاتی تقارن عدم میزان طرفی تقارن عدم با شرکتهای بازده که طوری به دارد آنها بازده با است. ریسکیتر و پراکندهتر باال اطالعاتی بر مطالعه با )2014( 8 اسچیواردی و 7 پاوانینی 6 کراوفورد افزایش با که رسیدند نتیجه این به ایتالیایی بانکهای روی بهدنبال بانکها مشتری با رابطه در اطالعاتی تقارن عدم هب وام بهرۀ نرخ اینکه یا و میروند کمریسکتر مشتریان با آنها همچنین میدهند. افزایش را پرریسک مشتریان معمولی افراد با شرکت چندین داخل افراد تخمینهای مطالعۀ داخل افراد از را بهتری تخمینهای سهام بازدۀ درخصوص بهشکل شرکت داخل افرد که طوری به بودند شاهد شرکت این بر عالوه میشدند. متقبل را کمتری رایسک معناداری نروژ بانکهای مطالعۀ با )2013( 11 پرسون و 10 الند 9 لیندست بانکی اعتبارات اطالعاتی تقارن عدم کاهش با که دریافتند مییابد. افزایش معناداری بهطور عدم افزایش که رسید نتیجه این به )2008( 12 هان باعث بانک مشتریان کوتاهمدت رابطۀ و اطالعاتی تقارن آنها به باال ریسکپذیری درجۀ با بانکهای فقط که میشود بانک با مشتری رابطۀ هرچه که بهطوری کنند. ارائه تسهیالت خواهد بیشتر مشتری از بانک اطالعات میشود بلندمدتتر این به بانکی تسهیالت ارائۀ کمتر ریسک با درنتیجه و شد )1984( 14 مجلوف و 13 مایرز همچنین مییابد. افزایش مشتریان

4 بهرامینسب علی ابراهیمی سیدکاظم دکتر آزاد سربازی صادق اصل گرامی امیر 30 مییابد)ابزری کاهش سهام در سرمایهگذاری ریسک آن سایر و بانکها اطالعاتی تقارن عدم افزایش با که دریافتند قیمت اختالف کاهش بهعالوه 1386(. تیموری و صمدی سهام خرید و مشارکت بهجای که میدهند ترجیح مؤسسات بازار فعاالن تا میشود سبب سهام فروش و خرید پیشنهادی تا کنند اعطا کوتاه سررسید با وامهای آنها به جدید پروژههای موضوع این شوند. آگاه معامله مورد دارایی واقعی ارزش از )1986( 1 فالنری این بر عالوه شوند. مواجه کمتری ریسک با درنتیجه میشود منجر شرکت سهام نقدشوندگی افزایش به به اطالعاتی تقارن عدم و شرکتها سهام قیمت مطالعۀ با سهام نقدشوندگی عدم با ارتباط در سرمایهگذاری ریسک شرکت بدهیهای سررسید کاهش با که رسید نتیجه این 2003(. 10 استامبوگ و 9 میکند)پاستور پیدا کاهش شرکت شرکت سهام ارزش درنتیجه و کاهش اطالعاتی تقارن عدم مییابد. افزایش پژوهش فرضیۀ 5-2. واسطهگری شرکتهای مطالعۀ با نیز )1997( 3 پایل و 2 ل الند پیشین پژوهشهای و مطرحشده نظری مبانی به باتوجه افزایش با که دریافتند بازار اطالعاتی تقارن عدم و مالی است: زیر بهصورت پژوهش فرضیۀ کاهش برای بیشتری سرمایهگذاران اطالعاتی تقارن عدم رابطۀ سرمایهگذاری ریسک با اطالعاتی تقارن عدم مالی واسطهگری شرکتهای متقاضی سرمایهگذاری ریسک دارد. معناداری محسوسی بهطور شرکتها این تعداد بهطوریکه میشوند بررسی با )1985( 5 کاناتاس و 4 چان بهعالوه مییابد. افزایش تحقیق روش 3. اعتبار به وامگیرنده اعتبار هرچه که دریافتند وامدهی فرایند میشود ارزشیابی وامدهنده ازسوی که انتظارش مورد اطالعات و دادهها گردآوری روش 1-3. اطالعاتی تقارن افزایش و ریسک کاهش با باشد نزدیکتر موضوعات زمینۀ در پژوهش موضوعی قلمرو به باتوجه این بر عالوه یافت. خواهد کاهش وثیقه مقدار رو پیش پژوهش دارد. قرار مالی مدیریت و حسابداری کاهش )2007( 8 ورچیا و 7 کریستیان 6 المبرت پژوهشهای روش براساس پژوهش پیشینۀ و نظری مبانی قسمت در اطالعاتی تقارن عدم افزایش سبب مالی گزارشگری کیفیت سندکاوی روش به آن دادههای گردآوری و کتابخانهای سهام اطالعاتی تقارن عدم افزایش با بهطوریکه میشود تحلیل و تجزیه توصیفی آمار بخش در است. شده انجام در سرمایهگذاران که ارزشی با آن ذاتی ارزش شرکت یک و میانگین مانند مرکزی شاخصهای از استفاده با دادهها خواهد متفاوت میشوند قایل نظر مورد سهام برای بازار شده انجام معیار انحراف پراکندگی شاخصهای و میانه مورد ارزش با شرکتها سهام واقعی ارزش درنتیجه بود. رگرسیون الگوی از فرضیهها آزمون برای بهعالوه است. استدالل همین طبق داشت. خواهد تفاوت سهامداران انتظار بین از تعیین برای است. شده استفاده تابلویی دادههای رابطۀ اطالعاتی تقارن عدم است معتقد هامیلتون) 1978 ( تابلویی دادههای الگوی و ترکیبی رگرسیون الگویهای تصمیمگیری دیگر سوی از دارد. کل ریسک با معناداری مثبت آزمون در چنانچه است. شده استفاده لیمر F آزمون از شفاف و منظم کافی اطالعات وجود مستلزم صحیح و سریع است الزم شود استفاده تابلویی دادههای روش از لیمر F و منظمتر بهصورت شرکت دورهای اطالعات هرچه است. اثرات الگوی از استفاده تعیین بهمنظور هاسمن آزمون بود خواهد سریعتر قیمت در آن اثر شود منتشر تر شفاف درصورت شود. انجام تصادفی اثرات الگوی درمقابل ثابت بهدنبال و داشت خواهد مناسبتری گردش و نقدینگی سهم 1. Flannery, Mark J. 2. Leland, Hane E. 3. Pyle, David H. 4. Chan, Yuk-Shee 5. Kanatas, George 6. Lambert, R. 7. Chiristian, L. 8. Verrecchia, R. 9. Pastor, L. 10. Stambaugh, R. Journal of Economic Business Research, Vol. 6, No. 10, Spring 2015

5 31 بررسی تأثیر عدم تقارن اطالعاتی بر ریسک سرمایهگذاری شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران مشخصشدن استفاده از دادههای ترکیبی نیازی به انجام آزمون هاسمن نیست. در این الگو برای بررسی عدم وجود مشکل خودهمبستگی بین باقیماندههای الگو از آمارۀ دوربین واتسون استفاده شده است. بهعالوه برای آزمون فرضیات از رگرسیون چندمتغیره و برای بررسی معنیداری مدل از آمارههای F و برای بررسی معنیداری ضرایب از آمارۀ t استفاده شده است جامعۀ آماری و دورۀ زمانی آزمون جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است که در طی سالهای 1388 تا 1392 در بورس پذیرفته شده باشند. نمونۀ آماری شامل شرکتهایی است که دارای ویژگیهای زیر هستند: 1. نمونههای انتخابی ازلحاظ صنایع مختلف در بورس متنوع باشند و اطالعات آنها در دسترس باشد 2. بهمنظور محاسبۀ متغیر وابسته قبل از سال 1383 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند و طی دورۀ مورد بررسی دچار وقفۀ طوالنی نشده باشند 3. دورۀ مالی آنها منتهی به پایان اسفند باشد و طی دورۀ مورد بررسی تغییر فعالیت یا تغییر دورۀ مالی نداده باشند 4. جزء شرکتهای واسطهگری سرمایهگذاری لیزینگ و بیمه نباشند با درنظرگرفتن شرایط فوق نمونهای به حجم 80 شرکت از جامعۀ آماری شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شده است متغیرهای پژوهش متغیر وابسته در این پژوهش متغیر وابسته ريسك سرمایهگذاری است. در يك تعریف كلي وستون و بريگام»ريسك«را»نوسانپذيري بازدۀ سرمایهگذاری«مينامند.»ريسك«ازسوی ماركويتز )1952( 1 به شرح زير تعریف شده است: در فرمول باال: R: i بازدۀ روزانۀ سهام i :E(R i بازدۀ مورد انتظار سهام i و n تعداد دورهها ) تعریف شده است. شایان ذکر است كه در فرمول باال براي محاسبۀ ريسك از اطالعات روزانه استفاده شده است. بازدۀ واقعی سهام: نسبت كل عايدي حاصل از سرمايهگذاري در يك دورۀ معین نسبت به سرمایهگذاری است که طی دوره مصرف شده است. بهطور کلی بازدۀ سهام بهصورت زیر محاسبه شده است: R t بازدۀ سهام عادی در دورۀ t در فرمول باال 1-t 0P سهام در دورۀ t قیمت سهام عادی در دورۀ P t DPS t سود نقدی سهام عادی در دورۀ t تعریف 1-t و شده است. اگر افزایش سرمایه از محل آوردۀ نقدی و مطالبات یا اندوخته)سهام جایزه( باشد بهدلیل تفاوت P t ب ا در تعداد سهام قبل و پس از افزایش سرمایه P t باید تعدیل شود. 1-t P قابل مقایسه نیست. بنابراین درنهایت بازدۀ سهام عادی یک شرکت بهصورت زیر محاسبه شده است: در فرمول باال α درصد افزایش سرمایه)از محل اندوخته یا آوردۀ نقدی و مطالبات( و C آوردۀ نقدی بههنگام افزایش سرمایه تعریف شده است. بازدۀ مورد انتظار: بازدۀ انتظاری یک سرمایهگذاری پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار سال ششم شماره دهم بهار Markowitz, H. M.

6 امیر گرامی اصل صادق سربازی آزاد دکتر سیدکاظم ابراهیمی علی بهرامینسب 32 میانگین هندسی بازدۀ چند دورۀ قبل آن سرمایهگذاری است که به روش زیر محاسبه شده است: شایان ذکر است که بازدۀ مورد انتظار با استفاده از اطالعات روزانه محاسبه شده است. متغیر مستقل پژوهش در این پژوهش متغیر مستقل عدم تقارن اطالعاتی است. برای سنجش عدم تقارن اطالعاتی بین سرمایهگذاران مدلی را که ونکاتش 1 و چیانگ )1986( 2 برای تعیین دامنۀ قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام طراحی کردهاند بهکار بردهایم. مدل مذکور به شرح زیر است: قیمت پیشنهادی خرید, عبارت است از باالترین قیمت پیشنهادی برای خرید سهم در هر روز و بهترین قیمت پیشنهادی فروش نیز عبارت است از کمترین قیمت پیشنهادی برای فروش هر سهم در هر روز سپس با استفاده از میانگین آنها دامنۀ تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش محاسبه میشود. براساس مدل باال هرچه دامنۀ تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام عدد بزرگتری باشد حاکی از عدم تقارن اطالعاتی بیشتر است. در آزمون فرضیهها قدر مطلق عدد حاصل از این مدل بهکار میرود. متغیرهای کنترل پژوهش متغیرهای کنترل پژوهش به شرح زیر است: :Firm size اندازۀ شرکت معادل لگاریتم فروش :SPREAD دامنۀ قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام :CUR نقدینگی معادل نسبت داراییهای جاری به بدهیهای جاری :(ASK PRICE) AP میانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت i در دورۀ مورد بررسی. :(BID PRICE) BP میانگین قیمت پیشنهادی خرید شرکت i در دورۀ مورد بررسی. برای انجام محاسبات, ابتدا بهترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش هر سهم استخراج میشود. بهترین 4. یافتههای پژوهش :MTB نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام :LTDEBT نسبت بدهیهای بلندمدت به کل داراییها :Bus group متغیر مجازی درصورتیکه شرکت عضو گروه تجاری باشد مقدار یک و در غیر این صورت عدد صفر است آمار توصیفی همانطور که مشاهده میشود نتایج آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در جدول 1 نشان داده شده است. Journal of Economic Business Research, Vol. 6, No. 10, Spring Venkatesh, P. C. 2. Chiang, R.

7 33 بررسی تأثیر عدم تقارن اطالعاتی بر ریسک سرمایهگذاری شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران جدول 1. آمار توصیفی متغیرهای پژوهش باتوجه به نتایج بهدستآمده از آمارههای توصیفی متغیرهای پژوهش و اینکه میانگین و میانه در بیشتر متغیرهای پژوهش نزدیک به هم هستند میتوان اذعان کرد کلیۀ متغیرها توزیع مناسبی دارند آمار استنباطی آزمونهای تشخیصی F لیمر و هاسمن برای تعیین نوع روش برآورد الگو انجام شدند که نتایج آنها در جدول 2 ارائه شده است. جدول 2. آزمون های F لیمر و هاسمن نتایج آزمونهای F لیمر و هاسمن در کل بیانگر استفاده از روش دادههای تابلویی با اثرات تصادفی هستند که در ادامه نتایج تخمین مدل براساس روش پذیرفتهشده ارائه شده است. در پژوهش حاضر تأثیر عدم تقارن اطالعاتی بر ریسک سرمایهگذاری بررسی شده است. باتوجه به نتایج بهدستآمده از جدول 3 ضریب متغیر عدم تقارن اطالعاتی مالی )0/0085( و سطح معنیداری آن) 0/0000 ( میتوان اذعان داشت که در سطح خطای قابل پذیرش پنج درصد متغیر عدم تقارن اطالعاتی تأثیر مثبت و معنیداری بر ریسک سرمایهگذاری شرکتها دارد. باتوجه به نتایج قابل مشاهده در جدول 3 و باتوجه به آمارۀ F بهدستآمده و سطح خطای آن میتوان ادعا کرد درمجموع الگوی پژوهش دارای معناداری باالیی است. بهعالوه باتوجه به ضریب تعدیلشدۀ بهدستآمده برای الگو که برابر 21/12 درصد است میتوان اذعان داشت درمجموع متغیرهای مستقل و کنترل پژوهش بیش از 21 درصد تغییرات متغیر وابسته را توضیح میدهند. افزون بر این باتوجه به مقدار آمارۀ دوبین واتسون که برابر 1/56 است میتوان ادعا کرد خودهمبستگی مرتبۀ اول میان باقیماندۀ الگوها وجود ندارد. پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار سال ششم شماره دهم بهار 1394

8 امیر گرامی اصل صادق سربازی آزاد دکتر سیدکاظم ابراهیمی علی بهرامینسب 34 جدول 3. نتایج تخمین مدل مبنی بر رابطۀ مثبت بین ریسک نقدشوندگی و عدم تقارن اطالعاتی مطابقت دارد. بهعالوه با افزایش نرخ گردش سهام عدم تقارن اطالعاتی کاهش و بازدۀ سهام افزایش مییابد)جلیلی بادآور نهندی و کریمی 1392(. کرول و هورین) 2014 ( در پژوهشی در زمینۀ بهینهسازی پرتفولیو وجود عدم تقارن اطالعاتی را مانعی برای رسیدن به پرتفوی بهینه و حداقلکردن ریسک دانستهاند و درنهایت برای بهینهسازی پرتفولیو را با فرض تقارن اطالعاتی انجام دادند. هان و زان) 2014 ( نیز با مطالعۀ بازار اوراق قرضۀ شرکتی در امریکا دریافتند که با افزایش عدم تقارن اطالعاتی احتمال گزینش اشتباه اوراق قرضۀ شرکتی نامناسب باال میرود و از طرفی میزان عدم تقارن اطالعاتی شرکتها رابطۀ معناداری با بازدۀ آنها دارد به طوری که بازدۀ شرکتهای با عدم تقارن اطالعاتی باال پراکندهتر و ریسکیتر است. کراوفورد پاوانینی و اسچیواردی) 2014 ( با مطالعه بر روی بانکهای ایتالیایی به این نتیجه رسیدند که با افزایش عدم تقارن اطالعاتی در رابطه با مشتری بانکها بهدنبال مشتریان کمریسکتر میروند و یا اینکه نرخ بهرۀ وام به مشتریان پرریسک را افزایش میدهند. بهعالوه آنها با مطالعۀ تخمینهای افراد داخل شرکت با افراد معمولی درخصوص بازدۀ سهام تخمینهای بهتری را از افراد داخل شرکت شاهد بودند به طوری که افراد 5. نتیجهگیری در این پژوهش تأثیر عدم تقارن اطالعاتی بر ریسک سرمایهگذاری در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان داد که عدم تقارن اطالعاتی تأثیر مثبت و معناداری بر ریسک سرمایهگذاری در شرکتها دارد. به این معنا که هرچه بازار سرمایه از دیدگاه اطالعات نامتقارنتر باشد سهامدارن و سرمایهگذاران بهمنظور مقابله با افزایش ریسک سرمایهگذاری نرخ بازدۀ مورد انتظار خود را افزایش خواهند داد. در راستای نتایج بهدستآمده میتوان بیان کرد مسائل و مشکالت نمایندگی موجود در شرکتها از عوامل بسیار مهم در تصمیمگیریهای موجود در شرکتها محسوب میشود و میتواند عوامل بسیاری را تحتتأثیر قرار دهد ازجمله این عوامل ریسک سرمایهگذاری است. باتوجه به اینکه هزینۀ نمایندگی اثر معکوسی بر ارزش شرکت دارد ارزش شرکت و قیمت سهام کاهش مییابد و درنتیجه موجب افزایش ریسک سرمایهگذاری میشود.از این رو شرکتها باید با سازوکارهای مختلف کیفیت گزارشهای مالی خود را بهمنظور کاهش عدم تقارن اطالعاتی و بهتبع آن کاهش مسائل نمایندگی و درنهایت کاهش ریسک سرمایهگذاری ارتقا دهند. نتایج این پژوهش با نتایج هان و ژاو) 2014 ( Journal of Economic Business Research, Vol. 6, No. 10, Spring 2015

9 35 تهران بهادار اوراق بورس در پذیرفتهشده شرکتهای سرمایهگذاری ریسک بر اطالعاتی تقارن عدم تأثیر بررسی Hamilton, J Marketplace Organization and Marketability: NASDAQ, The Stock Exchange and the National Market System, Journal of Finance 33, Han, K. November 2, Information Asymmetry, Risk Rating, and Debt Maturity: Evidence from Small Business Data, Seoul Journal of Business 14. Han, S. & Zhou, X, Information Asymmetry in Corporate Bond Trading, Credit Risk, and Yield Spread. Rutgers University. Hube, K. January Time for Investing s Four- Letter Word, Wall Street Journal 23, Kroll, Y. Ben & Horin, M Valuation, Downside Risk Measures and Asymmetric Information: A Portfolio Optimization Approach, International journal of Economics, Finance and Management Science 6(2), Lambert, R.; Christian, L.; Verrecchia, R Accounting Information, Disclosure, and the Cost of Capital, Journal of Accounting, Volume متقبل را کمتری ریسک معناداری بهشکل شرکت داخل پرسون) 2013 ( و الند لیندست این بر عالوه میشدند. عدم کاهش با که دریافتند نروژ بانکهای مطالعۀ با افزایش معناداری بهطور بانکی اعتبارات اطالعاتی تقارن مییابد. مرجعها»بررسي هادی. تيموري سامان صمدي محمد ابزري محصول در سرمايهگذاري بازدۀ و ريسك بر مؤثر عوامل روند فصلنامۀ مالیبررسی بهروز. کریمی یونس نهندی بادآور صابر جلیلی نقدشوندگی و معامالت اطالعاتی تقارن عدم بین ارتباط تهران«بهادار اوراق بورس در پذیرفتهشده شرکتهای سهام شمارۀ دوم سال حسابرسی و حسابداری مطالعات فصلنامۀ هشتم. Akerlof, G.; Spence, Michael; Stiglitz, Joseph Markets with Asymmetric Information. At URL: Nobelprize. Org\Economist. Chan, Yuk-Shee & Kanatas, George. Feb Asymmetry Valuation and the Role of Collateral in Loan Agreements, Journal of Money, Credit 1394 بهار دهم شماره ششم سال کار و کسب و اقتصاد پژوهشنامه 45, Issue 2, pages Leland, Hayne E. & Pyle, David H. Information Asymmetries, Financial Structure, and Financial Intermediation, The Journal of Finance XXXII(2). Lindset, S.; Lund, A.; Persson, S Credit Risk and Asymmetric Information: A Simplified Approach, Journal of Dynamics & Control 39, Markowitz, H. M Portfolio Selection, Journal of Finance 7(1), Myers, Stuary C. & Majluf, Nicholas S. June and Banking 17(1), Crawford, G.; Pavanini, N.; Schivardi, F Asymmetric Information and Imperfect Competition in Lending, Working Paper. Coventry, UK: Department of Economics, University of Warwick. CAGE Online Working Paper Series, Volume 2013 (Number 167). Dipiazza Jr, Samual A.; Eccles, Robert G Building Public Trust, the Future of Corporate Reporting. New York: Jon Wily & Sons, Inc. Flannery, Mark J. March Asymmetric Information and Risk Maturity Choice, The Corporate Financing and Investment Decisions Journal of Finance 41(1),

10 امیر گرامی اصل صادق سربازی آزاد دکتر سیدکاظم ابراهیمی علی بهرامینسب 36 When Firms Have Information That Investors Do Not Have, Journal of Financial Economics 13, Pastor, L. & Stambaugh, R Liquidity Risk and Expected Stock Returns, Journal of Political Economy 111, Venkatesh, P. C. & Chiang, R Information Asymmetry and the Dealer's Bid-Ask Spread: A Case Study of Earnings and Dividend Announcements, The Journal of Finance 41(5), Journal of Economic Business Research, Vol. 6, No. 10, Spring 2015